Słownik pojęć ubezpieczeniowych

SŁOWNIK POJĘĆ UBEZPIECZENIOWYCH

A

•   Agent / Akwizytor
Osoba wykonująca czynności akwizycyjne na rzecz Otwartego Funduszu Emerytalnego.
•  Agent Transferowy
Podmiot, któremu Towarzystwo powierzyło wykonywanie swoich obowiązków w zakresie prowadzenia rejestru Uczestników Funduszu.
•  Agent ubezpieczeniowy
Pośrednik ubezpieczeniowy działający w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Za wykonane czynności agent otrzymuje wynagrodzenie – prowizję.
•  Abandon
W praktyce ubezpieczeń morskich oznacza porzucenie przez ubezpieczającego ubezpieczonego przedmiotu w przypadkach, gdy istnieją podstawy do przyjęcia, że w konkretnej sytuacji całkowita utrata tego przedmiotu jest nieunikniona, bądź też zapobieżenie utracie (koszty ratunku) musiałoby spowodować wydatki niewspółmiernie wysokie, w porównaniu z wartością ubezpieczonego przedmiotu. Zgłaszając abandon ubezpieczający zrzeka się na rzecz ubezpieczyciela praw do przedmiotu ubezpieczenia w zamian za odszkodowanie. Najczęstsze przypadki abandonu to opuszczenie lub zaginięcie statku, uszkodzenie statku nie kwalifikujące się do naprawy itp..
•  Aerocargo
Ubezpieczenie ładunku w przewozie lotniczym, krajowym lub międzynarodowym. Przedmiotem ubezpieczenia mogą być różnego rodzaju rzeczy przewożone drogą lotniczą.
•  Aerocasco
Ubezpieczenie statków powietrznych od uszkodzeń.
•  Aktuariusz
Specjalista w zakresie matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki.
•  Auto-Casco
Ubezpieczenie pojazdów mechanicznych od utraty, zniszczenia lub uszkodzenia.
•  Akcja
Instrument finansowy o charakterze własności. Posiadacz akcji (akcjonariusz) jest współwłaścicielem podmiotu emitującego akcje, którym jest spółka akcyjna. Oprócz prawa własności akcjonariusz dysponuje ponadto m.in. prawem do udziału w zyskach spółki (dywidendy), prawem do zakupu akcji nowej emisji (prawo poboru), prawem do głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy.
•  Aktuariusz
Specjalista w zakresie matematyki ubezpieczeniowej, finansowej i statystyki. Ustala ryzyko ponoszone przez ubezpieczyciela w związku z zawarciem umowy ubezpieczenia i dokonuje wyliczenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, m.in. wartości polisy
•  Aktywa
Wartość majątku firmy.
•  Aktywa Funduszu
Mienie funduszu, obejmujące środki z tytułu wpłat uczestników, środki pieniężne, prawa nabyte przez fundusz oraz pożytki z tych praw.
•  Aktywa netto funduszu
Aktywa funduszu pomniejszone o jego zobowiązania.
•  Aktywa netto na jednostkę uczestnictwa
Wartość aktywów netto funduszu podzielona przez liczbę jednostek uczestnictwa w danym dniu wyceny.
•  Aktywa Otwartego Funduszu
Wartość pieniędzy zgromadzonych przez Otwarty Fundusz Emerytalny. Jednostka rozrachunkowa – umowna “waluta” funduszu. Przekazywane przez ZUS składki przeliczane są na jednostki rozrachunkowe wg aktualnej wartości jednostki rozrachunkowej.
•  Alokacja
Część składki, którą w ubezpieczeniach na życie z funduszem inwestycyjnym, przeznacza się na inwestycje.
•  Analiza fundamentalna
Analiza służąca do określenia opłacalności inwestycji w akcje spółki na podstawie oceny spółki – emitenta.
•  Analiza makroekonomiczna
Analiza obejmująca stan gospodarki, przewidywań dotyczących wzrostu gospodarczego, inflacji, poziomów i zmian stóp procentowych.
•  Analiza portfelowa
Optymalizacja doboru aktywów funduszu w celu dywersyfikacji ryzyka.
•  Ankieta zdrowotna (wniosek medyczny)
Kwestionariusz wypełniany przez osobę składającą wniosek o ubezpieczenie na życie, dotyczący aktualnego stanu zdrowia, przebytych chorób itp. Informacje te wykorzystywane są do oceny stopnia ryzyka.
•  Audytor
Podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych funduszy inwestycyjnych, stosownie do ustawy z dnia 13 października 1994 roku o biegłych rewidentach i ich samorządzie (Dz. U. Nr 121, poz. 592). Audytor sprawdza zgodność raportów rocznych z dokumentacją księgową firmy.

B

•  Bank Depozytariusz
Bank, który przechowuje aktywa funduszu, dba o ich bezpieczeństwo, prowadzi rachunki na rzecz funduszu, kontroluje prawidłowość wyceny aktywów netto funduszu.
•  Bagaż
przedmioty osobistego użytku zwyczajowo zabierane w podróż, takie jak: odzież, obuwie, środki higieny osobistej , torebki, książki, zegarki, okulary, namioty itp., stanowiące własność ubezpieczającego lub znajdujące się w jego posiadaniu.
•  Bordero Składkowe
wykaz ryzyk reasekurowanych, stanowiących podstawę rozliczeń z tytułu składek.
•  Bordero Szkodowe
dokument zawierający bieżący wykaz szkód i odpowiadających im udziałów reasekuratora.
•  Budowle
trwale związane z gruntem obiekty budowlane nie będące budynkami, wraz z instalacjami i urządzeniami, stanowiące całość techniczną i użytkową.
•  Budynki
trwale związane z gruntem obiekty budowlane wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadające fundamenty i dach.
•  Buisness Interruption
ubezpieczenie od skutków przerw lub zakłóceń w ruchu (działalności) przedsiębiorstwa z powodu szkód w mieniu, za które przysługuje ubezpieczającemu odszkodowanie na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia mienia od ognia i innych zdarzeń losowych, maszyn od uszkodzeń, sprzętu elektronicznego bądź innego . Z tytułu ubezpieczenia business interruption ubezpieczyciel pokrywa m.in. utratę przewidzianego zysku, płace pracowników, wynajem lokali itp., odpowiadające okresowi zakłóceń w działalności ubezpieczonego zakładu.
•  Bessa (Rynek Niedźwiedzia)
Długotrwała, silna tendencja spadkowa cen akcji na rynku giełdowym.
•  Bilans
Zestawienie aktywów i pasywów sporządzane na określony dzień.
•  Blokada rejestru w funduszu inwestycyjnym
Założona przez właściciela rejestru lub jego pełnomocnika deklaracja powstrzymania się od dokonywania określonych działań na rejestrze (np. odkupienia jednostek uczestnictwa). Blokada może zostać ustanowiona na czas określony lub nieokreślony.
•  Bony Komercyjne, Komunalne
Krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa gminy. Sprzedawane z dyskontem. Ryzyko uzależnione od emitenta.
•  Bony Skarbowe
Krótkoterminowy papier wartościowy o terminie wykupu do jednego roku; emitowany przez Skarb Państwa; sprzedawany z dyskontem na przetargach organizowanych przez NBP. Uważane za bezpieczne ze względu na osobę emitenta. Nie są przedmiotem obrotu na GPW.
•  Broker
Brokerem ubezpieczeniowym, zgodnie z art. 20 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, jest osoba fizyczna albo prawna posiadająca wydane przez organ nadzoru zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej i wpisana do rejestru brokerów ubezpieczeniowych.

Broker ubezpieczeniowy, zgodnie z art. 23 ust. 1, może wykonywać czynności brokerskie wyłącznie przez osoby fizyczne, które spełniają wymogi określone w art. 28 ust. 3 pkt 1 lit. a-e ustawy.

Zgodnie z art. 4 pkt 2 czynności brokerskie są wykonywane w imieniu lub na rzecz podmiotu poszukującego ochrony ubezpieczeniowej i polegają na: zawieraniu lub doprowadzaniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności brokerskich.

Broker ubezpieczeniowy, zgodnie z art. 24 ust. 1, nie może:

– wykonywać działalności agencyjnej ani wykonywać czynności agencyjnych; – pozostawać w żadnym stałym stosunku umownym z zakładem ubezpieczeń (powyższe ograniczenie nie dotyczy umowy ubezpieczenia na podstawie której broker ubezpieczeniowy jest ubezpieczonym lub ubezpieczającym, ani umowy zawartej przez brokera ubezpieczeniowego z zakładem ubezpieczeń, dotyczącej sposobu wzajemnego rozliczania się z tytułu wykonywania czynności brokerskich); – być członkiem organów nadzorczych lub zarządzających zakładu ubezpieczeń; – posiadać akcji zakładu ubezpieczeń, z wyjątkiem akcji dopuszczonych do publicznego obrotu (w przypadku posiadania powyższych akcji broker ubezpieczeniowy obowiązany jest powiadomić organ nadzoru).

Broker ubezpieczeniowy, zgodnie z art. 33 ustawy, jest obowiązany informować organ nadzoru o wszystkich zmianach stanu faktycznego i prawnego dotyczących jego i wykonywanej przez niego działalności w zakresie art. 28, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia zmiany. Ponadto, zgodnie z art. 46 ust. 1, w przypadku każdej zmiany danych objętych wpisem do rejestru brokerów ubezpieczeniowych, broker ubezpieczeniowy niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych zmian, jest obowiązany złożyć do organu nadzoru wniosek o dokonanie zmian treści wpisu wraz z niezbędnymi dokumentami.

Art. 31 i 32 regulują kwestię wykonywania działalności brokerskiej w ramach swobody świadczenia usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego na terenie krajów członkowskich Unii Europejskiej.

C

•  Całkowite trwałe inwalidztwo
Uszkodzenie ciała spowodowane nieszczęśliwym wypadkiem, skutkujące trwałą i całkowitą niezdolnością do pracy w jakikolwiek zawodzie oraz do samodzielnej egzystencji przez co najmniej 12 miesięcy.
•  Cargo
rodzaj ubezpieczenia majątkowego, w którym przedmiotem ubezpieczenia są ładunki podczas przewozu.
•  Casco
ubezpieczenie pojazdów od uszkodzeń.
•  Centrum Alarmowe
podmiot wskazany przez Ubezpieczyciela, któremu Ubezpieczający obowiązany jest zgłosić zaistnienie zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową.
•  Certyfikat
forma dokumentu stanowiąca dowód zawarcia umowy ubezpieczenia, stosowana najczęściej w ubezpieczeniach morskich i przy transakcjach w handlu zagranicznym.
•  Cedent
Osoba ubezpieczona.
•  Cena nabycia jednostki uczestnictwa
Cena, po której można nabyć jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego.
•  Cena odkupienia jednostki uczestnictwa
Cena, po której Uczestnik może zbyć posiadane w funduszu inwestycyjnym jednostki uczestnictwa.
•  Centralna Tabela Ofert (CTO)
Regulowany rynek pozagiełdowy.
•  Certyfikat inwestycyjny
Odpowiednik jednostki uczestnictwa w funduszach otwartych. Fundusze inwestycyjne zamknięte emitują ograniczoną liczbę udziałów (stąd określenie: zamknięte) w formie publicznej emisji certyfikatów inwestycyjnych, które w odróżnieniu od jednostek uczestnictwa nie są podzielne i są papierami wartościowymi.
•  Cesja
Przeniesienie przez ubezpieczonego (cedenta) praw do świadczeń na wyznaczoną przez ubezpieczonego osobę lub instytucję.
•   Cesjonariusz
Osoba uprawniona do odbioru świadczenia.
•  Czas trwania umowy ubezpieczenia
Okres, na jaki umowa została zawarta. Może być nieokreślony lub określony, oznaczony najczęściej w latach.
•  Częściowe trwałe inwalidztwo
Uszkodzenie ciała (spowodowane nieszczęśliwym wypadkiem), które polega na fizycznej utracie organu (organów) wymienionych w odpowiednich OWU lub na całkowitej utracie funkcji w tym organie (organach).
•  Choroba Pprzewlekła
stan chorobowy charakteryzujący się powolnym rozwojem oraz długookresowym przebiegiem.
•  Czynności Życia Pprywatnego
W szczególności czynności związane z opieką nad niepełnoletnimi dziećmi, zatrudnianiem pomocy domowej lub opiekunki, użytkowaniem mieszkania, domu, garażu lub innej nieruchomości, posiadaniem zwierząt domowych oraz pasiek dla celów niehandlowych, rowerów i sprzętu pływającego, a także związane z amatorskim uprawianiem sportu i użytkowaniem broni.
•  Czyste Straty Finansowe
szkody nie wynikające ze szkód w mieniu ani na osobie.

D

•  Dane Obiektu
Są to dane ubezpieczanego przedmiotu, do których zaliczamy: – dla ubezpieczeń komunikacyjnych: nr rejestracyjny, marka, typ/model, numer nadwozia/podwozia, nr silnika, rodzaj, ilość miejsc (przy ub. NNW komunikacyjnych oraz dla autobusów), ładowność (sam. ciężarowe), poj. silnika, rok produkcji, przeznaczenie pojazdu (uż. własny/zarobkowy); – dla pozostałych ubezpieczeń jest to opis przedmiotu, zawierający charakterystyczne cechy identyfikacyjne.
•  Data Początkowa
Data rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela w pierwszej umowie ubezpieczenia, zawartej przez ubezpieczającego z ubezpieczycielem, przy zachowaniu takich samych warunków i ciągłości ubezpieczenia; w przypadku zmiany warunków lub przerwania ciągłości ubezpieczenia za datę początkową uznaje się datę rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela w nowej umowie.
•  Deklaracja zgody
Oświadczenie na piśmie, wyrażające zgodę na przystąpienie do ubezpieczenia na życie lub NNW w formie grupowej za pośrednictwem zakładu pracy. Deklaracja zgody m.in. upoważnia zakład pracy do potrącania składki ubezpieczeniowej z listy płac. Zawiera wskazanie osoby upoważnionej do odbioru świadczenia w razie śmierci ubezpieczonego.
•  Deszcz Nawalny
Opad atmosferyczny o współczynniku natężenia wydajności co najmniej “4”, ustalanym przez placówki Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. W ubezpieczeniach majątkowych warunkuje najczęściej odpowiedzialność ubezpieczyciela. Znamiona zewnętrzne deszczu nawalnego to wystąpienie masowych szkód zalaniowych, interwencje ekip ratowniczych lub straży pożarnych, perturbacje w ruchu pieszym lub kołowym wskutek intensywności opadów.
•  Dokumenty Ubezpieczeniowe
Dokumenty potwierdzające zawartą umowę ubezpieczenia i związane z nią, tj. wniosek, polisa, załączniki, aneksy, certyfikaty, polisy, umowy ubezpieczenia (OWU, umowy generalne i indywidualne).
•  Dom Jednorodzinny
Samodzielny budynek mieszkalny, a także samodzielna część budynku bliźniaczego lub szeregowego wraz z wbudowanym garażem.
•  Dyspaszer
Specjalista przygotowujący ekspertyzy określające podział kosztów poniesionych przy likwidacji zagrożenia, w jakim znalazł się statek, ładunek czy fracht, w tak zwanej awarii wspólnej. Dyspaszerów powołuje prezes Krajowej Izby Gospodarczej spośród wąskiego grona specjalistów, którzy uprzednio zdali egzamin i złożyli ślubowanie. W Polsce zawód ten wykonuje kilka osób.
•  Deklaracja uczestnictwa (zgody, przystąpienia)
W ubezpieczeniach grupowych oświadczenie o przystąpieniu do ubezpieczenia. Zawiera wskazanie uposażonego oraz inne dane.
•  Depozytariusz
Podmiot, który na zlecenie Funduszy, prowadzi rejestr aktywów Funduszy, dba o ich bezpieczeństwo oraz o to, by prowadzenie działalności inwestycyjnej było zgodne z przepisami prawa oraz statutem funduszu.
•  Dłużne papiery wartościowe
Głównie są to bony skarbowe i obligacje. Stanowią dowód zobowiązania finansowego emitenta wobec ich nabywców.
•  Doradca inwestycyjny
Osoba, która po zdaniu egzaminu uzyskała licencję doradcy inwestycyjnego i została wpisana na listę doradców prowadzoną przez Komisję Papierów Wartościowych i Giełd.
•  Dystrybutor
Podmiot uprawniony na podstawie umowy do występowania w imieniu Funduszu w zakresie zbywania lub odkupywania Jednostek Uczestnictwa.
•  Dywersyfikacja
Urozmaicenie i rozszerzenie działalności inwestycyjnej na różne dziedziny w celu zminimalizowania ewentualnych strat.
•  Działalność akwizycyjna
Wszelka działalność zarobkowa mająca na celu skłonienie kogokolwiek, aby przystąpił do otwartego funduszu lub pozostawał jego członkiem. W szczególności obejmuje m.in. zawieranie umów członkowskich oraz pośredniczenie przy ich zawieraniu.
•  Dzień Wyceny
Każdy dzień, w którym odbyła się sesja giełdowa na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. To dzień, w którym dokonuje się wyceny aktywów funduszu, ustalenia wartości aktywów netto, ceny nabycia i odkupienia jednostek uczestnictwa.

E

•  Ekspedycja
Jest to zorganizowana wyprawa mająca na celu zrealizowanie wytyczonych zadań o charakterze sportowym bądź naukowym.
•  Ekspiracja Ubezpieczenia
Ustanie, wygaśnięcie odpowiedzialności ubezpieczyciela. Najczęściej termin ekspiracji określa polisa ubezpieczeniowa albo inny dokument ubezpieczenia. Koniec odpowiedzialności ubezpieczyciela może też nastąpić wskutek odstąpienia od umowy ubezpieczenia albo jej wypowiedzenia, całkowitego zniszczenia przedmiotu ubezpieczenia, śmierci osoby ubezpieczonej, wyczerpania sumy ubezpieczenia, albo przejścia własności rzeczy ruchomej na inną osobę.
•  Emitent
Podmiot wystawiający lub emitujący papiery wartościowe we własnym imieniu. Remitentem może być np. Skarb Państwa, bank, spółka akcyjna.
•  Europejski Komitet ds. Ubezpieczeń
Europejski Komitet Ubezpieczeń (CEA) jest organizacją zrzeszającą narodowe związki ubezpieczycieli z państw Unii Europejskiej oraz kilku innych wybranych krajów.

F

•  Franszyza
Część szkody, za którą ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności. – Franszyza integralna (zwana także względną lub warunkową) określa kwotowo szkodę, do wysokości której ubezpieczyciel nie odpowiada. Powyżej określonej kwoty szkoda jest pokrywana w całości. – Franszyza redukcyjna (bezwzględna, bezwarunkowa) każdorazowo obniża wysokość odszkodowania o określoną kwotę albo o określony procent szkody
•  Filar I
Czyli zreformowany ZUS. Uczestnictwo w nim jest obowiązkowe dla wszystkich osób podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, oparty na tzw. “umowie pokoleniowej”. Wysokość wypłacanej emerytury będzie zależała od sumy składek zapisanych na indywidualnym koncie.
•  Filar II
Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) Ubezpieczenie emerytalne obowiązkowe dla osób urodzonych po 31 grudnia 1968 roku i dobrowolne dla urodzonych przed 1 stycznia 1969 roku, a po 31 grudnia 1948 roku. Docelowo obowiązkowe dla wszystkich. Zabezpieczy emeryturę w oparciu o składki gromadzone na indywidualnych rachunkach w Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE). Składki uczestników II filaru będą pomnażane poprzez inwestycje finansowe dokonywane przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE).
•  Filar III
Indywidualne programy emerytalne. Ten system jest całkowicie dobrowolny, a wysokość emerytury będzie zależała od wielkości kwot przeznaczonych na dodatkowe emerytury. Trzeci filar to pracownicze programy emerytalne, ubezpieczenia na życie, lokaty bankowe, uczestnictwo w funduszach inwestycyjnych.
•  Fundusz akcji
Fundusz, który inwestuje w różnego rodzaju akcje. Fundusz przeznaczony dla osób akceptujących duże ryzyko inwestycyjne.
•   Fundusz Gwarancyjny
Fundusz gwarancyjny stanowi część systemu bezpieczeństwa środków gromadzonych w OFE. PTE zobowiązane są dokonywać wpłat z własnych środków w wysokości nie przekraczającej 0,1% wartości aktywów netto OFE.
•  Fundusz inwestycyjny
Podmiot posiadający osobowość prawną, masa majątkowa składająca się z papierów wartościowych i środków pieniężnych; lokowana w papiery wartościowe zgodnie z góry ustalonym i niezmiennym celem funduszu; zarządzana przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych.
•  Fundusz (inwestycyjny)
Część aktywów zakładu ubezpieczeń, tworzona ze składek i powiększona o dochody z ich inwestowania.
•  Fundusz inwestycyjny mieszany
Fundusz, który jest odmianą funduszy zamkniętych. Podstawową różnicą jest możliwość wykupienia certyfikatów na żądanie uczestnika.
•  Fundusz inwestycyjny otwarty
Fundusz, który zbywa jednostki uczestnictwa i dokonuje ich odkupienia na żądanie uczestnika funduszu. z chwilą odkupienia jednostki uczestnictwa są umarzane z mocy prawa.
•  Fundusz inwestycyjny zamknięty
Fundusz inwestycyjny zamknięty emituje certyfikaty inwestycyjne. Fundusz inwestycyjny zamknięty nie może nabywać certyfikatów inwestycyjnych, które wyemitował.
•  Fundusz obligacji
Fundusz, który inwestuje w różnego rodzaju obligacje i nastawiony jest na stały wzrost w oparciu o dochody z posiadanych obligacji.
•  Fundusz Ochrony Ubezpieczonych
Fundusz, którego celem jest wypłata odszkodowań w przypadku niewypłacalności towarzystwa; tworzony ze składek przekazywanych przez wszystkie firmy ubezpieczeniowe. Fundusz powołany przez Ministra Finansów.
•  Fundusz rynku pieniężnego
Fundusz, który oferuje stabilny wzrost z nieco niższym dochodem, ale przy zminimalizowanym ryzyku, inwestują w krótkoterminowe instrumenty rynku pieniężnego, czyli bony skarbowe, certyfikaty depozytowe, bony komercyjne lub porozumienia odkupu zabezpieczone w wysokości 100 procent.
•  Fundusz stabilnego wzrostu
Fundusz, który inwestuje zarówno w akcje, jaki i dłużne papiery wartościowe.
•  Fundusz zrównoważony
Rodzaj funduszu, którego polityka inwestycyjna polega na posiadaniu przez cały czas aktywów zainwestowanych zarówno w akcje jak i obligacje oraz stworzeniu równowagi pomiędzy tymi dwoma rodzajami papierów wartościowych.
•  FUS
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, którego dysponentem jest ZUS. Powołany w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.

G

•  Generalna Umowa Ubezpieczeniowa
Rodzaj długoterminowej umowy ubezpieczenia, stosowanej w niektórych rodzajach ubezpieczeń, np. ładunku w przewozie morskim. Może obejmować wszystkie lub tylko niektóre ładunki wysyłane bądź otrzymywane przez ubezpieczającego. Umowa określa między innymi rodzaj przesyłek, zakres ryzyk objętych ochroną ubezpieczeniową, trasę przewozów. Umowa generalna wpływa na uproszczenie obsługi ubezpieczeniowej.
•  Grad
Opad atmosferyczny składający się z bryłek lodu
•  Grupa dystrybucyjna
Zespół agentów kierowany przez agenta koordynatora.
•  Gwarantowany Okres Płatności
Okres ustalony w umowie z Zakładem Emerytalnym (co najmniej 10 lat). W przypadku śmierci świadczeniobiorcy (emeryta) przed upływem okresu objętego gwarancją, jego emerytura będzie wypłacana innej osobie, wskazanej przez emeryta w umowie emerytalnej, do końca tego okresu.

H

•  Huragan
Działanie wiatru o prędkości nie mniejszej niż 17,5 (dot.BUP) / (24,5 m/s (dot.BUMIŚP, BPI) albo (w zależności od definicji OWU). Występowanie huraganu potwierdza Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodne

I

•  Implozja
Działanie ciśnienia zewnętrznego powodujące uszkodzenie urządzeń bądź aparatów próżniowych np. lamp kineskopowych w aparatach TV. Ryzyko objęte ochroną ubezpieczeniową w ubezpieczeniu od ognia i innych zdarzeń losowych.
•  Indeksacja
Regularne (zwykle coroczne) podwyższanie składki i sumy ubezpieczenia, rekompensujące skutki inflacji. W PZU Życie SA możliwa w każdą rocznicę polisy.
•  Indywidualne potwierdzenie
W ubezpieczeniach grupowych: pisemne potwierdzenie przystąpienia do ubezpieczenia.
•  Inflacja
Ogólny wzrost cen większości towarów i usług na rynku spowodowany spadkiem siły nabywczej pieniądza znajdującego się na rynku.
•  Inkaso
Kwota wpłaconej składki.
•  Inkaso Bieżące
Inkaso, dotyczące przypisu z bieżącego okresu sprawozdawczego.
•  Inkaso Czekające
Inkaso dotyczące niezaewidencjonowanego jeszcze przypisu (np. w wyniku nie wprowadzenia polisy do IS3000).
•  Inkaso Nieskojarzone
Inkaso nieskojarzone z przypisem tzn. występujące wówczas, gdy nie została zaewidencjonowana lub została zaewidencjonowana z błędnym numerem polisa odpowiadająca kwocie inkasa.
•  Inkaso Skojarzone I Rrozliczone
Składka zainkasowana w wysokości odpowiadającego i znajdującego się w bazie FK przypisu.
•  Inkaso Stare
Inkaso, dotyczące przypisu z poprzedniego okresu sprawozdawczego.
•  Instrumenty rynku pieniężnego
Papiery wartościowe, takie jak bony skarbowe i obligacje o krótkim (do jednego roku) terminie wykupu oraz depozyty na okres jednego roku.

J

•  Jednostka rozrachunkowa
Instrument oznaczający wielkość udziałów członka w aktywach OFE ułatwiający śledzenie zmian stanu rachunku w funduszu. Od wartości jednostki rozrachunkowej, która ustalana jest w każdym dniu roboczym zależy wartość środków na rachunku każdego członka OFE (równa iloczynowi liczby jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunku i aktualnej wartości jednostki).

K

•  Kapitał początkowy
Kapitał początkowy zostanie wyliczony na dzień 01.01.1999 r. Dla każdej osoby, której składki emerytalne wpływały do ZUS-u w ramach starego systemu. Podstawą do jego naliczenia będzie wartość emerytury (wyliczonej na starych zasadach), którą ZUS musiałby wypłacić ubezpieczonemu, gdyby odszedł on na emeryturę w dniu 01.01.1999 r. Ta wielkość zostanie pomnożona przez 12 miesięcy oraz przez średni czas dalszego trwania życia danej osoby.
•  Karencja
Przesuniecie terminu rozpoczęcia pełnej odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń o czas określony w ogólnych warunkach. Ma na celu wyeliminowanie przypadków zawierania ubezpieczeń, gdy ubezpieczony spodziewa się zdarzenia objętego odpowiedzialnością zakładu ubezpieczeń. Najczęściej nie obejmuje następstw nieszczęśliwych wypadków. KLAUZULE UBEZPIECZENIOWE – zastrzeżenia w polisie ubezpieczeniowej; mogą ograniczać, rozszerzać lub zmieniać zakres ochrony ubezpieczeniowej. Często zawierają postanowienia natury prewencyjnej. Szeroko stosowane w ubezpieczeniach transportowych, inżynieryjnych typu “all risk” ,OC podmiotów gospodarczych.
•  Koasekuracja
Wspólne ubezpieczenie obiektu(ów) przez dwóch lub więcej ubezpieczycieli. Odpowiedzialność Koasekuratorów jest ustalana w procentach sumy ubezpieczenia albo w częściach ułamkowych. Powszechnie stosowana w Polsce w okresie międzywojennym i coraz częściej przez obecnie działających ubezpieczycieli.
•  Kombinowane Ubezpieczenie
Obejmuje, na podstawie jednej polisy, kilka ryzyk ubezpieczeniowych. Klasycznym przykładem jest ubezpieczenie mieszkań, które przewiduje odpowiedzialność ubezpieczyciela za ryzyka: ognia i innych zdarzeń losowych, kradzieży z włamaniem i rabunku, odpowiedzialności cywilnej posiadacza mieszkania i członków jego najbliższej rodziny. Nie mylić z działaniami przestępczymi.
•  Kompensacja
Jedna z funkcji zakładu ubezpieczeń. Dostarczanie środków pieniężnych na pokrycie strat wynikłych ze zdarzeń losowych, objętych umowami ubezpieczenia.
•  Konserwacja Portfela Ubezpieczeń
Zespół działań podjętych przez zakład ubezpieczeń w celu zachowania posiadanego stanu ilościowego i wartościowego umów ubezpieczenia. Najczęściej są to akcje informacyjno-reklamowe, bezpośrednie kontakty agentów ubezpieczeniowych z klientami.
•  Konsumpcja Sumy Ubezpieczenia
Suma ubezpieczenia ulega zmniejszeniu o taką kwotę, w jakiej wypłacono odszkodowanie, przy czym wypłata odszkodowania w wysokości równej sumie ubezpieczenia powoduje rozwiązanie umowy ubezpieczenia, chyba że w danym OWU przyjęto inny skutek.
•  Koszty Administracyjne
Koszty ogólnozakładowe ze szczególnym uwzględnieniem: kosztów osobowych, kosztów funkcjonowania biura (w tym czynsze i koszty przetwarzania danych), podróże służbowe i szkolenia, a także promocja, marketing i reklama.
•  Koszty Akwizycji
Koszty akwizycji związane z procesem zawarcia umowy ubezpieczenia.
•  Koszty Ddziałalności Ubezpieczeniowej Na Udziale Własnym
Koszty akwizycji + koszty administracyjne – otrzymane prowizje reasekuracyjne.
•  Koszty Działalności Ubezpieczeniowej Ogółem
Koszty administracyjne + koszty akwizycji.
•  Koszty Likwidacji Szkód
Koszty związane z procesem likwidacji szkód. Koszty bezpośrednie (przypisane do ryzyk) księgowane są na kontach 612, 614 strona Wn, a koszty pośrednie (nie dające się przypisać do ryzyk) na kontach 611, 613 strona Wn.
•  Koszty Pośrednie Działalności Ubezpieczeniowej
Są te wszystkie rodzaje kosztów, których nie można precyzyjnie przypisać poszczególnym grupom ubezpieczeń i ich rozdział dokonuje się na podstawie współczynnikowego ich przypisania poszczególnym produktom.
•  Kradzież Pojazdu
Zdarzenie wyczerpujące znamiona czynu określonego w art. 203 k.k. (kradzież), 208 k.k. (kradzież zuchwała lub z włamaniem) i 210 k.k. (rabunek).
•  Kradzież Z Włamaniem
Dokonanie albo usiłowanie dokonania zaboru mienia z lokalu lub bagażnika samochodowego, po uprzednim usunięciu siłą zabezpieczenia lub otwarciu wejścia (pokrywy bagażnika), przy użyciu narzędzi, albo podrobionego lub dopasowanego klucza, bądź klucza oryginalnego, w którego posiadanie sprawca wszedł wskutek włamania do innego pomieszczenia lub w wyniku rozboju.
•  Kraj Stałego Pobytu
Kraj, w którym ubezpieczający uzyskał zezwolenie na osiedlenie się, albo kraj, którego obywatelstwo Ubezpieczający posiada oraz w którym objęty jest aktualnie ubezpieczeniem społecznym.
•  Krótkoterminowe Ubezpieczenie
Ubezpieczenie zawarte na okres krótszy od roku, składkę za ubezpieczenie krótkoterminowe oblicza się według tzw. tabeli frakcyjnej albo według zasady “pro rata temporis”.
•  Kumulacja Ryzyk
Zbiór ubezpieczeń należących najczęściej do różnych ubezpieczających, które w pewnych przypadkach mogą tworzyć jedno wspólne ryzyko ubezpieczeniowe, np. w transporcie morskim towarów.
•  Kumulacja Świadczeń
Łączenie przysługujących świadczeń z kilku umów ubezpieczenia. Występuje głównie w ubezpieczeniach osobowych, w których kumulacji podlegają świadczenia z tytułu śmierci lub trwałego inwalidztwa.
•  Kurtaż Brokerski
Wynagrodzenie brokera z tytułu uplasowania danego ryzyka w określonym zakładzie ubezpieczeń, wypłacane przez ten zakład, jako ustalony procent składki zainkasowanej.
•  Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych (KNUiFE)

Organ administracji rządowej. Do jego podstawowych zadań należą:

1. ochrona interesów osoby ubezpieczonej i zapobieganie sytuacji, w której zakład ubezpieczeń nie będzie w stanie wypłacać ubezpieczonemu należnego świadczenia;

2. ochrona interesów członków otwartych funduszy emerytalnych, które stanowią II filar systemu ubezpieczeń społecznych oraz uczestników pracowniczych programów emerytalnych – III filara systemu ubezpieczeń społecznych”
•  Komisja Papierów Wartościowych i Giełd KPWiG
Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, instytucja powołana do regulowania, nadzorowania rynku kapitałowego oraz ochrony interesów inwestorów.
•  Konwersja (zamiana)
Operacja, przy pomocy której na podstawie jednego zlecenia, w jednym dniu wyceny, po cenach obowiązujących w tym dniu wyceny dokonuje się jednocześnie odkupienia jednostek uczestnictwa w jednym funduszu i za uzyskane w ten sposób środki nabywa jednostki uczestnictwa w innym funduszu zarządzanym przezto samo towarzystwo. Operacja ta może być dokonywana jedynie pomiędzy funduszami, których statuty dopuszczają taką możliwość.
•  Korespondencyjne otwarcie rejestru
Sposób otwarcia rejestru, poprzez przesłanie do Agenta Transferowego prawidłowo wypełnionego formularza otwarcia rejestru, oraz dokonania wpłaty środków pieniężnych na wskazany rachunek nabyć odpowiedniego Funduszu. Formularz otwarcia rejestru jest dostępny na stronie internetowej, pod adresem: www.tfipzu.com.pl lub może być przesłany pocztą na każde żądanie skierowane do Towarzystwa.
•  Koszty akwizycji
Bezpośrednie koszty zakładu ubezpieczeń związane zawarciem umowy.
•  Kwota wykupu
Kwota, którą zakład ubezpieczeń wypłaci ubezpieczonemu w razie rezygnacji z ubezpieczenia.

L

•  Lawina

Gwałtowne zsuwanie lub staczanie mas śniegu, lodu lub kamieni ze stoków górskich.
•  Leczenie Ambulatoryjne
Leczenie nie związane z pobytem w szpitalu lub innej placówce medycznej, trwającym nieprzerwanie co najmniej 24 godziny.
•  Likwidacja Szkód
Zespół czynności wykonywanych przez zakład ubezpieczeń dla ustalenia przyczyny i rozmiaru szkód oraz odpowiedzialności za daną szkody i obliczenia wysokości odszkodowania lub świadczenia uprawnionej osobie.
•  Limit zaangażowania (Limit inwestycyjny)
Ograniczenie lokowania określonej części aktywów w jeden instrument finansowy lub zaangażowania w jednym podmiocie.

M

•  Malus
Dodatkowa składka, jako sankcja za szkody powstałe w minionym okresie ubezpieczenia, spowodowane np. kierowaniem pojazdów mechanicznych.
•  Maszyny, Urządzenia, Narzędzia I Wyposażenie
Wykorzystywane przez ubezpieczającego do prowadzenia działalności pozostałe mienie nie zaliczane do budynków, budowli oraz środków obrotowych.
•  Mienie Ruchome
1. stosowane w ubezpieczeniach podmiotów indywidualnych to:
a) urządzenia domowe, przedmioty i zapasy gospodarstwa domowego oraz odzież i inne przedmioty osobistego użytku,
b) sprzęt audiowizualny, fotograficzny, elektroniczny i komputerowy oraz instrumenty muzyczne,
c) wartości pieniężne,
d) wózki inwalidzkie nie podlegające rejestracji oraz sprzęt rehabilitacyjny,
e) sprzęt turystyczny i sportowy,
f) części do samochodów, motocykli i motorowerów,
g) rzeczy ruchome czasowo znajdujące się w posiadaniu ubezpieczającego, jeżeli zostały wypożyczone przez organizację sportową,
społeczną, klub lub inną jednostkę organizacyjną, o ile wypożyczenie zostało udokumentowane,
2. stosowane w ubezpieczeniach pozostałych podmiotów (w tym prowadzących działalność gospodarczą). W takim rozumieniu MIENIEM RUCHOMYM będą:
1. środki obrotowe,
2. maszyny, urządzenia, narzędzia i wyposażenie,
3. mienie przekazane ubezpieczającemu w celu wykonania usługi lub sprzedaży,wartości pieniężne,
4. mienie osobiste pracowników ubezpieczającego.
•  Modyfikacja Umowy Ubezpieczenia
Zmiana treści umowy ubezpieczenia po jej zawarciu . Dokonuje się np. w przypadku gdy zmieniają się warunki ubezpieczenia potwierdzone polisą oryginalną / wyłączenie bądź włączenie spod ochrony jednego / grupy pojazdów, rozszerzenie zakresu ubezpieczenia, zwiększenie / zmniejszenie sumy ubezpieczenia, udzielenie dodatkowego rabatu etc. MIDWIG Indeks, który powstaje w wyniku analizy wartości akcji 40 spółek średniej wielkości.
•  Międzynarodowe Stowarzyszenie Nadzorów Ubezpieczeń
Reprezentuje organy nadzorcze z ponad 100 państw. Opracowuje zasady i standardy w dziedzinie ubezpieczeń oraz organizuje szkolenia dla specjalistów z nowopowstałych rynków. Celem tych działań jest stworzenie stabilnego, rzetelnego i efektywnego rynku ubezpieczeń, chroniącego interesy posiadaczy polis ubezpieczeniowych”. Stowarzyszenie jest kierowane przez Komitet Wykonawczy w skład którego wchodzi od 9 do 15 członków reprezentujących różne części świata. Komitet Wykonawczy reprezentuje IAIS na zewnątrz oraz podejmuje wszelkie decyzje niezbędne do wykonania wyznaczonych zadań. Prezes KNUiFE od 1997 należy do Komitetu Wykonawczego IAIS reprezentując interesy nadzorów ubezpieczeniowych krajów Europy Środkowej i Wschodniej.
•  Minimalna wymagana stopa zwrotu
Po 24 miesiącach działalności, na koniec każdego miesiąca kończącego kwartał, OFE ustala wysokość stopy zwrotu za ostatnie 24 miesiące. Informacja o uzyskanej stopie zwrotu przekazywana jest przez wszystkie OFE do KNUiFE, gdzie obliczana jest wysokość średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich OFE. Jeżeli okaże się, że fundusz osiągnął stopę zwrotu niższą o 50% od średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich otwartych funduszy lub o 4 punkty procentowe od tej średniej, PTE zarządzające tym funduszem zobowiązane jest do pokrycia niedoboru z rachunku rezerwowego. W przypadku dalszego niedoboru różnica pokrywana jest ze środków własnych PTE.
•  Multiagent
Osoba fizyczna lub prawna sprzedająca ubezpieczenia na podstawie umowy agencyjnej bez wyłączności dla jednego towarzystwa.

N

•  Nabycie
Nabycie jednostek uczestnictwa wybranego funduszu w wyniku złożenia zlecenia nabycia i wpłacenia odpowiednich środków na konto dystrybutora.
•  Nadubezpieczenie
Ubezpieczenie powyżej wartości ubezpieczonego mienia, (interesu majątkowego). W razie szkody zakład ubezpieczeń wypłaci odszkodowanie w granicach wartości rzeczywistej utraconego lub uszkodzonego mienia jego wartości księgowej albo według faktycznej wartości nowej, w zależności od przyjętego w umowie systemu.
•  Nagłe Zachorowanie
Stan chorobowy powstały w sposób nagły, wymagający natychmiastowej pomocy medycznej, w tym zawały serca i udary mózgu, o ile przed zawarciem umowy ubezpieczenia Ubezpieczający nie cierpiał na chorobę układu sercowo – naczyniowego (w tym nadciśnienie tętnicze lub chorobę wieńcową) lub cukrzycę.
•  Niedoubezpieczenie
Ubezpieczenie poniżej wartości mienia (interesu majątkowego). W razie szkody wypłata odszkodowania jest uzależniona od stosunku sumy ubezpieczenia do faktycznej wartości mienia (zasada proporcji ) albo odpowiada wysokości szkody , w granicach sumy ubezpieczenia (zasada pierwszego ryzyka).
•  Nieszczęsliwy Wwypadek
Nagłe zdarzenie losowe wywołane przyczyną zewnętrzną, w wyniku którego Ubezpieczający – niezależnie od swojej woli – doznał uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł.
•  Niezdolność do pracy
Całkowita i trwała niezdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej w dowolnym zawodzie oraz samodzielnej egzystencji, będąca rezultatem wypadku lub choroby. Termin związany z dodatkowym ubezpieczeniem przejęcia obowiązku opłacania składek na wypadek niezdolności do pracy.
•  NIF
Indeks Narodowych Funduszy Inwestycyjnych (NFI) składający się z 14 akcji NFI.
•  Numer wiodący
Każde ubezpieczenie ma swój numer ewidencyjny. Jeśli osoba ubezpieczona zawarła więcej niż jedną polisę, numer ewidencyjny jednej z nich staje się numerem wiodącym. Dzięki niemu możliwe jest szybkie stwierdzenie, ile polis posiada dana osoba. Jest to ważne zwłaszcza w sytuacji, kiedy znamy tylko imię i nazwisko ubezpieczonego, a jest kilka ubezpieczonych osób o tym samym nazwisku.

O

•  Obiekty Małej Architektury
Komórki lub inne pomieszczenia gospodarcze, ogrodzenia, ramy, altany, tarasy, chodniki i studnie położone na terenie tej samej nieruchomości, na której znajduje się ubezpieczony budynek.
•  Odszkodowania I Świadczenia Wypłacone Brutto
Odszkodowania wypłacone i świadczenia + koszty likwidacji – regresy.
•  Odszkodowanie
Suma, którą zakład ubezpieczeń jest obowiązany wypłacić z umowy ubezpieczenia w razie zaistnienia określonego w umowie zdarzenia losowego.
•  Opóźnienie Dostarczenia Bagażu
Spóźnienie przewoźnika w dostarczeniu bagażu do miejsca jego przeznaczenia, wynoszące więcej niż 6 godzin.
•  Osoba Towarzysząca
Osoba odbywająca podróż wraz z Ubezpieczającym i wskazana przez niego do towarzyszenia mu w trakcie leczenia lub transportu.
•  Osoba Trzecia
Osoba pozostająca poza stosunkiem ubezpieczeniowym.
•  Osoba Uprawniona
Jest to wskazana przez ubezpieczającego osoba fizyczna, uprawniona do odbioru należnej sumy ubezpieczenia na wypadek jego śmierci.
•  Osoba Wezwana Do Towarzyszenia
Osoba bliska lub inna wskazana przez Ubezpieczającego, która w przypadku braku osoby towarzyszącej przyjedzie w celu towarzyszenia mu w trakcie leczenia lub transportu.
•  Osoba Bliska
Małżonek, osoby pozostające w konkubinacie, rodzeństwo, wstępni, zstępni, teściowie, zięciowie i synowe, ojczym, macocha, pasierbowie, przysposobieni i przysposabiający.
•  Osunięcie się Zeimi
Niespowodowane działalnością ludzką usuwanie się ziemi na stokach.
•  Obligacja
Papier wartościowy potwierdzający zobowiązanie remitenta – czyli instytucji wydającej obligacje, do zapłacenia właścicielowi w określonych terminach odsetek od obligacji oraz w terminie wykupu ich wartości nominalnej.
•  Obligacje Komercyjne Przedsiębiorstw
Długoterminowe papiery dłużne emitowane przez przedsiębiorstwa gminy. Ryzyko zależne od emitenta.
•  Obligacje Skarbowe
Emitowane przez Skarb Państwa papiery wartościowe oznaczające nabycie przez posiadacza prawa do uzyskania w określonych terminach odsetek oraz wartości nominalnej obligacji. Dotychczas emitowano obligacje o okresie wykupu do 10 lat. Uważane za bezpieczne ze względu na osobę emitenta.
•  Ochrona realnej wartości kapitału
Uzyskanie takiej stopy zwrotu z inwestycji kapitałowej, która przewyższa inflację.
•  Ochrona tymczasowa
Tymczasowa ochrona na wypadek śmierci na skutek nieszczęśliwego wypadku obowiązuje od dnia następnego po złożeniu wniosku o zawarcie umowy i wpłaceniu pierwszej składki. Czas trwania wynosi maksymalnie 60 dni.
•  Ochrona ubezpieczeniowa
Ochrona, jaką gwarantuje zakład ubezpieczeń, zgodnie z warunkami określonymi w umowie ubezpieczenia, w zamian za składkę.
•  Odkupienie
Odkupienie od uczestnika przez fundusz wskazanej w zleceniu liczby jednostek uczestnictwa. Środki pieniężne uzyskane w drodze odkupienia są przekazywane przez fundusz na wskazane przez uczestnika w zleceniu konto bankowe.
•  Odstąpienie od umowy ubezpieczenia
Ubezpieczający może odstąpić od umowy w terminie 7 dni od daty zawarcia (jeżeli jest osobą prawną) lub w terminie 30 dni, jeżeli jest osobą fizyczną. Po odstąpieniu od umowy zakład ubezpieczeń zwraca ubezpieczającemu wpłacone składki pomniejszone o koszty udzielonej ochrony.
•  Ogólne warunki ubezpieczenia (OWU)
Ogólne warunki ubezpieczenia (w skrócie OWU) to zasady na jakich działa dane ubezpieczenie. Opisane są w nich prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia, tj. zakładu ubezpieczeń i ubezpieczającego. OWU stanowią część umowy, dlatego każdy Klient PZU Życie SA otrzymuje je przy zawieraniu umowy.
•  Ograniczenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń
Zamieszczony w OWU wykaz zdarzeń i okoliczności, za które zakład ubezpieczeń nie ponosi odpowiedzialności w ramach danego ubezpieczenia.
•  Okres ubezpieczenia
Czas na jaki została zawarta umowa.
•  Opłata likwidacyjna
Opłata pobierana przez zakład ubezpieczeń w przypadku rezygnacji z ubezpieczenia.
•  Opłata manipulacyjna
Opłata pobierana jednorazowo od wpłat na nabycie jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego. Opłata manipulacyjna maleje wraz ze wzrostem inwestowanych kwot z uwzględnieniem akumulacji wpłat.
•  Opłaty administracyjne
Opłaty za obsługę ubezpieczenia pobierane od składki wpłaconej przez ubezpieczającego.
•  Opłaty za prowadzenie działalności inwestycyjnej
Opłata za zarządzanie przez zakład ubezpieczeń składką.
•  Opłaty za zmiany w działalności inwestycyjnej
Opłata pobierana przez zakład ubezpieczeń za zmiany w inwestowaniu składki.
•  Otwarty Fundusz Emerytalny (OFE)
Prowadzi działalność polegającą na gromadzeniu części składek emerytalnych (ok. 1/3) i ich inwestowaniu z przeznaczeniem na wypłatę emerytur dla Członków OFE po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego.

P

•  Papier komercyjny
Krótkoterminowy instrument dłużny, który emitują przedsiębiorstwa w celu pozyskania gotówki. Papiery komercyjne podlegają ocenie wiarygodności (rating) przez renomowane firmy ratingowe.
•  Papier wartościowy
Dokument uosabiający prawa majątkowe przysługujące jego posiadaczowi. Do najpopularniejszych papierów wartościowych zalicza się akcje, obligacje, bony skarbowe, bony oszczędnościowe, banknoty, czeki i weksle.
•  Papiery dłużne
Wszelkiego rodzaju obligacje, weksle, certyfikaty, bony skarbowe i pieniężne; papiery wartościowe stanowiące dowód zobowiązania finansowego (zazwyczaj wypłacenia określonej sumy pieniędzy) pomiędzy zaciągającym zobowiązanie (emitentem), a nabywcą papieru dłużnego. Papiery dłużne zazwyczaj cechują się wysoka płynnością i niewielkim ryzykiem inwestycyjnym.
•  Papiery Wartościowe
Są to instrumenty finansowe zabezpieczone aktywami emitenta. Należą do nich akcje, obligacje, inne papiery wyemitowane na podstawie właściwych przepisów, zbywalne prawa majątkowe wynikające z tych papierów oraz inne prawa majątkowe.
•  Pasywa
Kapitały, które stanowią źródło finansowania aktywów.
•  Początek odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń
W ubezpieczeniach indywidualnych przypada on na dzień wskazany w polisie.
•  Pełnomocnictwa Ogólne
Pełnomocnictwa do składania wszelkich oświadczeń w zakresie praw i obowiązków, w ramach działania.
•  Pełnomocnictwa Szczególne
Pełnomocnictwa do dokonywania w imieniu określonego podmiotu poszczególnych czynności prawnych.
•  Pełnomocnictwo
Umocowanie prawne udzielone do reprezentowania, zawierania umów oraz zaciągania zobowiązań finansowych w imieniu określonego podmiotu.
•  Placówka
Każda jednostka organizacyjna, o ile mienie takiej jednostki objęte jest samodzielną ewidencją księgową.
•  Podróż
Wyjazd ubezpieczającego poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz kraju stałego pobytu, w tym również droga, którą ubezpieczający odbył w tym celu od miejsca zamieszkania do granicy Rzeczypospolitej Polskiej lub kraju stałego pobytu oraz droga powrotna od granicy Rzeczypospolitej Polskiej lub kraju stałego pobytu do miejsca zamieszkania.
•  Podstawowe Wyposażenie Pojazdu
Sprzęt i urządzenia niezbędne do utrzymania i używania pojazdu zgodnie z jego przeznaczeniem, zabezpieczenia przed kradzieżą oraz służące bezpieczeństwu jazdy, a także inne wyposażenie seryjne typowe dla danego pojazdu.
•  Pojemność
Wartość, do której reasekurator przejmuje część ryzyka bez żadnych negocjacji, w ramach umowy obligatoryjnej.
•  Początkowa suma ubezpieczenia
Suma ubezpieczenia ustalona przy zawarciu umowy (dot. ubezpieczeń jednostkowych) lub przystąpieniu do ubezpieczenia (dotyczy ubezpieczeń grupowych).
•  Polisa
Dokument wystawiony przez zakład ubezpieczeń, stwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia i jej warunki; w ubezpieczeniach dowolnych rozróżnia się następujące rodzaje polis:
1. jednostkowe – w ubezpieczeniu określonego mienia, odpowiedzialności cywilnej lub osoby,

2. obrotowe – występują m.in. w ubezpieczeniach transportowych,

3. zbiorowe i grupowe – w ubezpieczeniach osobowych i OC,

4. blokowe – obsługiwane w uproszczonej formie przeważnie przez pośredników ubezpieczeniowyc
•  Polisa Obrotowa
Specjalny typ polis, charakteryzujący się okresowo płatną i rozliczną składką ubezpieczeniową. Okres ubezpieczenia jest uwarunkowany wpływem pierwszej składki “za pokrycie”, najczęściej opisanym w klauzuli polisy bądź wynikającym z typu ubezpieczenia.
•  Pomieszczenie Zamknięte Lub Strzeżone
Zamknięty, wydzielony ogrodzeniem teren, pozostający pod całodobowym dozorem albo garaż zamknięty na co najmniej dwa zamki wielozastawkowe lub dwie kłódki wielozastawkowe.
•  Powódź
Zalanie terenów w następstwie podniesienia się wody w korytach wód płynących i stojących.
•  Pożar
Działanie ognia, który przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i mógł rozprzestrzenić się o włas
•  Polska Izba Ubezpieczeń (PIU)
Organizacja ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego, skupiającą wszystkie towarzystwa ubezpieczeń, działające na polskim rynku. Głównym zadaniem Izby jest nie tylko reprezentowanie środowiska ubezpieczeniowców, lecz także ochrona wspólnych interesów zakładów ubezpieczeń oraz przeciwdziałanie zagrożeniom na rynku ubezpieczeniowym
•  Portfel inwestycyjny
Składa się z różnych instrumentów finansowych, w które inwestuje się zgromadzone aktywa OFE. Prawo zezwala na inwestowanie m.in. w skarbowe papiery wartościowe, depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe, akcje spółek notowanych na regulowanym rynku giełdowym, poza giełdowym lub dopuszczone do publicznego obrotu akcje NFI (w ramach narzuconych limitów zaangażowania).
•  Pośrednik ubezpieczeniowy
Agent ubezpieczeniowy lub broker.
•  Powszechne Towarzystwa Emerytalne
Towarzystwa zajmujące się zarządzaniem, inwestowaniem i pomnażaniem składek gromadzonych w OFE. Reprezentują OFE wobec osób trzecich.
•  Pracowniczy program emerytalny
Forma grupowego gromadzenia środków na cele emerytalne. Pracowniczy program emerytalny (PPE) może być prowadzony jako: 1. pracowniczego funduszu emerytalnego, 2. umowy o wnoszeniu przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego, 3. umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń, 4. umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników z towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych.
•  Pracowniczy Program Emerytalny
Dobrowolny program oszczędnościowy prowadzony przez pracodawcę w ramach III filaru.
•  Prawo o Publicznym Obrocie Papierami Wartościowymi
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754 z późn. zmianami).
•  Proces inwestycyjny
Proces obejmujący zawieranie transakcji sprzedaży i zakupu inwestycji do portfela funduszu, poprzedzone analizami makroekonomicznymi, fundamentalnymi oraz portfelowymi.
•  Prolongata
Przedłużenie terminu płatności składki, w którym obowiązuje ochrona ubezpieczeniowa.
•  Prospekt informacyjny
Dokument zawierający statut funduszu inwestycyjnego oraz wszystkie informacje potrzebne do oceny ryzyka inwestycyjnego danego funduszu.
•  Prowizja
Wynagrodzenie agentów i brokerów za pozyskiwanie ubezpieczeń.
•  Przedmiot ubezpieczenia
Np. życie, zdrowie, gromadzenie środków na rachunkach udziałów.
•  Przejęcie opłacania składki
Zgodnie z warunkami umowy przejmuje obowiązek opłacania składek od momentu zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego do końca okresu ubezpieczenia.
•  Przekazanie składki
Termin, w którym zakład ubezpieczeń uważa składkę za zapłaconą.
•  Przypis składki
Wysokość należnej składki.
•  Przywileje emerytalne
Prawo do wcześniejszej lub wyższej emerytury
•  Prawdopodobieństwo Wystąpienia Zdarzenia Losowego
Metoda ustalania częstotliwości występowania określonych zdarzeń losowych, takich jak powódź, grad, pożar itd.; prawdopodobieństwo ustala się na podstawie obserwacji statystycznych, prowadzonych w okresach wieloletnich, zależnie od rodzaju zdarzeń losowych, niezbędnych do przeprowadzenia kalkulacji wysokości składek ubezpieczeniowych.
•  Prawo Wielkich Liczb
Podstawowe twierdzenie w nauce teorii prawdopodobieństwa; prawo to głosi, że im będzie większa liczba obserwacji, tym bardziej otrzymane wyniki zbliżać się będą do prawdopodobieństwa matematycznego, tj. stosunku liczby przypadków, w których dane zdarzenie nastąpi, do ogólnej liczby przypadków w ogóle możliwych; prawo to ma istotne znaczenie dla ustalenia prawdopodobieństwa zdarzeń losowych w celach ubezpieczeniowych.
•  Prewencja
Zapobieganie powstaniu zdarzenia losowego; jest to planowa działalność zmierzająca do zapobiegania lub ograniczenia skutków zdarzenia losowego.
•  Pro Rata Temporis
System obliczania składki ubezpieczeniowej za okresy krótsze od roku. Należną składkę oblicza się mnożąc składkę roczną przez czas trwania ubezpieczenia (za rok przyjmuje się 360 dni, a za miesiąc 30 dni). Przykład: jeżeli składka roczna wynosi 1 mln zł, a ubezpieczenie zawarto na okres 120 dni to składka wyniesie – l mln zł x 120 dni / 360 dni = 333.330 zł).
•  Procedura Likwidacyjna
Szereg czynności związanych z procesem likwidacji szkody.
•  Protection & Indemnity
Ubezpieczenie OC armatora w zakresie tradycyjnie ubezpieczanym w armatorskich towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych (tzw. klubach P& I).
•  Prowizja
Wynagrodzenie pośredników (agentów, brokerów) ubezpieczeniowych za pozyskiwanie ubezpieczeń; wynagrodzenie jest naliczane w procentach od zainkasowanych składek.
•  Przedmioty Wartościowe
Przenośny sprzęt audiowizualny, komputerowy i fotograficzny, telefony przenośne, lornetki oraz nośniki dźwięku, obrazu lub danych.
•  Przypis (Składka Przypisana)
Składka należna za ochronę ubezpieczeniową, określona w umowie ubezpieczenia. Punkt obsługi klienta lub punkt obsługi funduszu (POK/POF) Jednostka organizacyjna dystrybutora uprawniona w szczególności do przyjmowania zleceń nabycia i umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszu oraz przyjmowania środków pieniężnych na rzecz funduszy

R

•  Rachunek udziałów
Rachunek prowadzony przez zakład ubezpieczeń imiennie dla każdego ubezpieczonego.
•  Ranking funduszy
Dokument zawierający zestawienie stop zwrotu poszczególnych funduszy w danym okresie, rozpoczynając od funduszu o największej rentowności. Miejsce, które zajął dany fundusz w rankingu w poszczególnych okresach jest uśredniane, dzięki czemu tworzy się ogólny obraz funduszu na tle konkurencji. Rankingi funduszy publikowane są w codziennej prasie oraz na stronach internetowych.
•  Rabat
Ulga taryfowa wyrażona w procentach, za stosowanie odpowiednich zabezpieczeń. Za bezszkodowy przebieg ubezpieczenia, za ubezpieczenie w pakiecie itp..
•  Rabunek
Zabór mienia przy użyciu lub groźbie natychmiastowego użycia przemocy fizycznej na osobie, albo doprowadzeniu jej do stanu nieprzytomności lub bezbronności.
•  Reasekuracja
Odstąpienie całości lub części ubezpieczonego ryzyka bądź grupy ryzyk wraz z odpowiednią częścią składek, innemu zakładowi ubezpieczeń (reasekuratorowi). Odstępujący ryzyko to cedent, zaś reasekurator nosi miano cesjonariusza. Możliwe jest także dalsze przekazywanie przez reaskuratora przyjętych ryzyk, zwane retrocesją przyjętych ryzyk. Drogą reasekuracji następuje tzw. wtórny podział ryzyk, umożliwiający minimalizację zagrożeń rynku ubezpieczeniowego. Historycznie wykształciły się określone typy i rodzaje umów reasekuracyjnych.
•  Reasekuracja Bierna
Odstępowanie przyjętego przez ubezpieczyciela ryzyka reasekuratorowi.
•  Reasekuracja Czynna
Przyjmowanie ryzyka do reasekuracji od bezpośredniego ubezpieczyciela.
•  Regres
Przejście na ubezpieczyciela, z chwilą wypłaty odszkodowania i do jego wysokości, praw przysługujących ubezpieczającemu w stosunku do osoby trzeciej odpowiedzialnej za szkodę.
•  Represja
1. Jedna z metod zwalczania skutków zdarzeń losowych. Ma na celu ograniczenie skutków zdarzeń losowych, które już nastąpiły (tzw. działalność tłumiąca); typowym przykładem działalności tłumiącej jest np. gaszenie pożaru.
2. Przepisy stanowiące sankcje za niedopełnienie warunków umowy ubezpieczenia. Represją jest np. odmowa albo ograniczenie wypłaty odszkodowania za odstępstwo od wymogów, określonych w umowie ubezpieczenia.
•  Rezerwa Na Nie Wypłacone Odszkodowania I Świadczenia
Tworzy się w wysokości odpowiadającej ustalonej lub przewidywanej wielkości przyszłych wypłat odszkodowań i świadczeń, związanych z zaszłymi szkodami, powiększonej o rezerwę na koszty likwidacji szkód.
•  Rezerwa Na Wyrównanie Szkodowości (Ryzyka)
Tworzy się w wysokości mającej zapewnić wyrównanie wahań współczynnika szkodowości w przyszłości. Rezerwę na wyrównanie szkodowości (ryzyka) tworzy się na ostatni dzień roku obrotowego, w takiej wysokości, aby przy zmianie stanu rezerwy, współczynnik szkodowości dla danego roku obrotowego – obliczany dla kwoty odszkodowań skorygowanej o zmianę tej rezerwy – był równy średniemu współczynnikowi szkodowości w grupach ubezpieczeń w ostatnich 5 latach obrotowych, z wyłączeniem danego roku, obliczanemu bez uwzględnienia zmian rezerwy na wyrównanie szkodowości.
•  Rezerwa Składek – tworzy się jako składkę przypisaną Pomniejszoną o koszty akwizycji ubezpieczyciela – przypadającą na przyszłe okresy sprawozdawcze, proporcjonalnie do okresu, na jaki składka jest przypisana lub w relacji do stopnia ryzyka przewidywanego w następnych okresach sprawozdawczych.
•  Rozbój
Zabór mienia przy użyciu lub groźbie natychmiastowego użycia przemocy fizycznej wobec Ubezpieczającego (lub osób bliskich) albo doprowadzeniu Ubezpieczającego (lub osób bliskich) do stanu nieprzytomności lub bezbronności.
•  Ryzyka Elementarne – pożar, uderzenie pioruna, wybuch, upadek statku powietrznego, huragan, powódź, spływ wód po zboczach, zalanie, osunięcie się ziemi, zapadanie się ziemi, lawina, wywrócenie się drzewa lub masztu, grad, wybuch wulkanu oraz trzęsienie ziemi.
•  Ryzyko
Określony przedmiot lub zespół przedmiotów, albo osoba objęta jedną umową ubezpieczenia, a w ubezpieczeniach grupowych (zbiorowych) – osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, będąca członkiem ubezpieczonej grupy, w ubezpieczeniach flot pojazdów – pojazd znajdujący się w grupie ubezpieczonych pojazdów.
•  Ryzyko Nieprzemysłowe
Pozostałe osoby prawne i jednostki organizacyjne, nie posiadające osobowości prawnej, prowadzące działalność w zakresie drobnej wytwórczości, handlu, usług, a także w innym zakresie, dla których łączna wartość ubezpieczanego mienia nie przekracza 5 000 000 PLN.
•  Ryzyko Przemysłowe
Osoby prawne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, prowadzące działalność w zakresie produkcji, handlu i usług, a także w innym zakresie, dla których łączna wartość ubezpieczanego mienia jest równa lub przekracza 5 000 000 PLN.
•  Rating
Ocena klasyfikacyjna ryzyka inwestycyjnego związanego z określonymi papierami wartościowymi lub zdolnością emitenta do terminowej spłaty zaciągniętych zobowiązań, dokonana i ogłoszona przez wyspecjalizowane instytucje (agencje ratingowe). Rating – ocena kondycji finansowej firmy.
•  Realna stopa zwrotu
Dochody uzyskiwane z inwestycji pomniejszone o stopę inflacji.
•  Reinwestowanie zysków
Inwestowanie zysków uzyskanych z inwestycji.
•  Reinwestycja
Ponowne nabycie jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, w którym uprzednio Uczestnik dokonał odkupienia. Jeżeli reinwestycja nastąpi w określonym przez fundusz terminie (np. 90 dni dla funduszy inwestycyjnych TFI PZU liczonym od dnia odkupienia, Uczestnik zwolniony jest z opłaty manipulacyjnej.
•  Rejestr funduszy inwestycyjnych
Rejestr, w którym zarejestrowane są wszystkie funkcjonujące w Polsce fundusze inwestycyjne. Rejestr ten jest prowadzony przez Sąd Okręgowy w Warszawie.
•  Rejestr jednostek uczestnictwa
Elektroniczna ewidencja danych dotyczących Uczestników funduszy inwestycyjnych. Dla każdego Uczestnika otwierany jest odrębny rejestr, na którym zapisywane są wszystkie operacje, jak np. nabycie, odkupienie jednostek uczestnictwa oraz dane identyfikujące danego uczestnika.
•  Renta
Świadczenie wypłacane przez ZUS w wypadku częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy.
•  Rezerwa matematyczna
Wartość zgromadzonych środków, które wraz z przyszłymi składkami i odsetkami od nich pozwolą na realizację świadczeń wynikających z umowy ubezpieczenia. Na koniec okresu ubezpieczenia rezerwa matematyczna jest równa wartości świadczenia wypłacanego w przypadku dożycia lub zero, w przypadku gdy nie jest wypłacane żadne świadczenie z tytułu dożycia.
•  Rocznica polisy
Każda kolejna rocznica daty rozpoczęcia ubezpieczenia.
•  Rok polisowy
Każdy rok trwania ubezpieczenia liczony od daty początku do dnia poprzedzającego dzień rocznicy polisy, w kolejnych latach: od dnia rocznicy polisy do dnia poprzedzającego dzień kolejnej rocznicy polisy.
•  Rozwiązanie umowy ubezpieczenia
Rozwiązanie umowy następuje w przypadku: wypowiedzenia, dokonania wykupu ubezpieczenia, nieopłacenia składki w terminie, zakończenia okresu ubezpieczenia, śmierci ubezpieczonego.
•  Rynek wolny
Segment rynku giełdowego, na którym notowane są spółki nie spełniające warunków określonych dla rynku podstawowego i równoległego.
•  Ryzyko
Możliwość wystąpienia jakiegoś zdarzenia.
•  Rzecznik Ubezpieczonych
Reprezentuje interesy ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia oraz członków funduszy emerytalnych i uczestników pracowniczych programów emerytalnych

S

•  Samoubezpieczenie
Zdecentralizowana forma tworzenia funduszu ubezpieczeniowego. Jednostki gospodarcze tworzą indywidualne własne fundusze na pokrycie skutków wypadków losowych. Może być efektywne przy dużej ilości podobnych obiektów narażonych na podobne ryzyka.
•  Selekcja Ryzyk
Wybór ryzyk według określonego kryterium np. mniejszego prawdopodobieństwa szkody.
•  Składka Ubezpieczeniowa (Przypis)
Suma pieniężna należna ubezpieczycielowi za udzieloną przez niego ochronę ubezpieczeniową. Z punktu widzenia ekonomiczno-finansowego składka ubezpieczeniowa bywa traktowana jako opłata (cena) za udzieloną ochronę (gwarancję) ubezpieczeniową. Odróżnia się część przeznaczoną na wypłatę odszkodowań i świadczeń (składka netto) oraz część przeznaczoną na pokrycie kosztów prowadzenia działalności ubezpieczeniowej (koszty administracyjne, fundusze celowe itp.). Sesja giełdowa Określony przedział czasu, kiedy mogą być zawierane transakcje na GPW. Sesje na giełdzie warszawskiej odbywają się od poniedziałku do piątku.
•  Składka (brutto)
Kwota, którą musi zapłacić ubezpieczający. Składki można opłacać miesięcznie, kwartalnie, półrocznie, rocznie oraz jednorazowo. W każdą rocznicę polisy (tj. w każdą rocznicę dnia początku odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń) można zmienić częstotliwość opłacania składki.
•  Składki Brutto Przypisane W Roku Obrotowym
Kwoty należne w trakcie okresu sprawozdawczego, z tytułu zawartych umów ubezpieczenia, bez względu na to, czy kwoty takie mogą się odnosić do całości lub części następnego okresu sprawozdawczego. W tej pozycji należy uwzględniać między innymi: składki jednorazowe, łącznie ze składnikami na renty dożywotnie, w zakresie ubezpieczeń na życie, składki jednorazowe, wynikające z rezerw premie i rabaty, jeśli wynika to z umów ubezpieczenia,
•  Składka dodatkowa
Składka płatna za ubezpieczenie dodatkowe.
•  Składka na ZUS
Świadczenie pieniężne pobierane przez zakład ubezpieczeń od ubezpieczających się w zakładzie w zamian za ochronę ubezpieczeniową.
•  Składka netto
Cześć składki przeznaczona na ochronę, czyli na wypłatę odszkodowań i świadczeń.
•  Składka podstawowa
Składka płatna za ubezpieczenie podstawowe.
•  Specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte
Fundusze wzorowane na funduszach otwartych z tym, że istnieje możliwość określenia w Statucie warunków odkupienia jednostek uczestnictwa. Wyróżnikiem jest także powołanie organu kontrolnego Rady Inwestorów.
•  Spółka giełdowa
Spółka publiczna, której akcje chociaż jednej serii zostały dopuszczone do obrotu giełdowego.
•  Spółka publiczna
Spółka, której akcje chociaż jednej serii zostały dopuszczone przez KPWiG do obrotu publicznego.
•  Spływ Wód Po Zboczach
Zalanie terenów wskutek działania wód spływających po stokach lub zboczach na obszarach górskich lub falistych.
•  Sporty Wysokiego Ryzyka
Sporty typu rafting lub inne sporty wodne uprawiane na rzekach górskich, nurkowanie przy użyciu aparatów tlenowych, skoki ze spadochronem, paralotniarstwo, szybownictwo oraz pilotowanie jakichkolwiek samolotów silnikowych, skoki bungee, sztuki walki i wszelkiego rodzaju sporty obronne, wspinaczkę wysokogórską i skalną, speleologię, myślistwo, jazdę konną, bobsleje, skoki narciarskie, jazdę na nartach wodnych oraz sporty, w których wykorzystywane są pojazdy poruszające się po śniegu lub lodzie.
•  Stałe elementy Mieszkania Lub Domu Jednorodzinnego
Elementy mieszkania typu meble wbudowane, meblościanki, antresole, drzwi i okna wraz z zamknięciami i urządzeniami zabezpieczającymi, piece i kominki, elementy urządzeń wodno-kanalizacyjnych, powłoki malarskie, wykładziny sufitów, ścian i podłóg, urządzenia sygnalizacji alarmowej oraz zewnętrzne elementy anteny satelitarnej (bez zewnętrznych elementów anteny satelitarnej).
•  Standardowe Umowy Ubezpieczenia
Umowy ubezpieczenia zawierane na następujących dokumentach: polisie ogólnej, polisie morskiej, polisie KL.
•  Status Szkody
Faktyczny stan szkody.
•  Stłuczenie (Rozbicie)
Zniszczenie lub uszkodzenie mienia, z wyjątkiem zadrapania, porysowania lub odpryśnięcia kawałków powierzchni ubezpieczonego mienia.
•  Statut funduszu
Dokument zawierający zbiór przepisów dotyczących działalności funduszy. Ujmuje cel, zakres oraz przedmiot działalności funduszu.
•  Stopa alokacji
Wskaźnik mówiący ile pieniędzy, po odjęciu opłat (m.in.za zarządzanie), będzie inwestowane. Termin ten jest związany z naszymi składkami przekazywanymi do OFE. Od każdej wpłaty pobierana jest opłata od składek. Odejmuje się także drobne kwoty związane z opłatami dla banku depozytariusza oraz obsługujących fundusz domów maklerskich. Pozostałą część fundusz inwestuje w papiery wartościowe, zgodnie z limitami wyznaczonymi przez ustawę.
•  Stopa Składki
Stawka taryfowa wyrażona w promilach lub procentach sumy ubezpieczenia lub innej podstawy naliczania (obrót, fundusz płac). Najczęściej dotyczy okresu jednego roku. W niektórych ubezpieczeniach stopa składki może obejmować okres krótszy od jednego roku, np. czas transportu mienia, czas podróży itp..
•  Stopa zastąpienia
Wielkość uzyskanej emerytury w stosunku do ostatniej pensji (liczona w procentach).
•  Stopa zwrotu
Wyrażony w % stosunek rocznego zysku wypracowanego przez inwestycje do jej początkowego kosztu, to dochody uzyskiwane dzięki inwestycjom. STORNO – pomniejszenie przypisanej składki za ubezpieczenie z jednoczesnym skróceniem czasu trwania ochrony ubezpieczenia z polisy.
•  Suma ubezpieczenia
Kwota, na którą ubezpieczono mienie, życie, zdrowie lub zdolność do pracy ubezpieczonego.
•  Symbol statystyczny
Precyzuje charakter i cechy ryzyka.
•  Szacunek Ubezpieczeniowy
Ustalenie wartości ubezpieczonego mienia w sposób uregulowany przepisami, przy pomocy ustalonych tzw. norm szacunkowych. Stosowany w ubezpieczeniach obowiązkowych.
•  Szkoda
Majątkowy lub niemajątkowy skutek zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem, odnoszący się do mienia lub osoby objętej ubezpieczeniem, albo jej odpowiedzialności cywilnej, poniesiony przez jedną osobę poszkodowaną, przy czym:
* w razie większej liczby osób poszkodowanych wskutek jednego zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem każdą osobę uważa się za dotkniętą odrębną szkodą,
* w ubezpieczeniach komunikacyjnych każdy pojazd dotknięty zdarzeniem losowym objętym ubezpieczeniem traktuje się jako odrębną szkodę.
•  Szkoda Całkowita
Całkowite zniszczenie lub utrata przedmiotu ubezpieczenia.
•  Szkoda Na Osobie
Śmierć, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia.
•  Szkody W Miemiu
Uszkodzenie, zniszczenie lub utrata rzeczy ruchomej bądź nieruchomości.
•  System kapitałowy
System, w którym bezpieczne inwestowanie składek zapewnia ich pomnażanie.
•  System kursu jednolitego (fixing)
Wszystkie transakcje na dany papier wartościowy realizowane są po tej samej, określonej na początku sesji, cenie (kursie). Podstawą do wyznaczenia takiego kursu są zlecenia składane i przyjęte na daną sesję.
•  System notowań ciągłych
Cechą notowań ciągłych jest możliwość zawierania transakcji w trakcie jednej sesji po różnych kursach.
•  System Repartycyjny
System emerytalny oparty na tzw. umowie pokoleniowej obowiązujący w Polsce do końca 1998r. Opiera się na założeniu, że pracująca część społeczeństwa utrzymuje tę już nie pracującą (emerytów i rencistów). System nie przewidywał jednak starzenia się społeczeństwa – coraz mniej osób aktywnie zawodowo utrzymywało coraz większą grupę osób niepracujących. W rezultacie system stawał się niewydolny, a za ok. 10 lat całkowicie utraciłby zdolność funkcjonowania. Średnia ważona stopa zwrotu Suma iloczynów stopy zwrotu każdego z OFE i wskaźnika przeciętnego udziału w rynku danego OFE. Liczona zawsze za okres ostatnich 24 miesięcy.
•  Świadczenie
Suma, którą zakład ubezpieczeń jest obowiązany wypłacić w razie wystąpienia zdarzeń określonych w umowie. PZU Życie SA zapewnia wypłatę świadczenia w ciągu 21 lub 30 dni (w zależności od rodzaju ubezpieczenia) od daty dostarczenia wymaganych dokumentów.
•  Świadectwo uczestnictwa
Pisemne świadectwo powierzenia środków wysyłane do uczestnika po jego przystąpieniu do funduszu; zawiera: nazwę funduszu, nr rejestru uczestnika, kwotę powierzonych środków, datę wyceny, ilość przyznanych jednostek uczestnictwa, wystawiane jest przez Agenta Transferowego ŚRODKI OBROTOWE – wykorzystywane do własnych potrzeb materiały, opakowania, wytworzone lub przetworzone produkty gotowe albo znajdujące się w toku produkcji, a także półprodukty lub towary nabyte w celu sprzedaży.
•  Środki Trwałe
Do środków trwałych zalicza się stanowiące własność lub współwłasność:
1. nieruchomości (grunty, budynki, w tym także będące odrębną własnością lokale, budowle i inwestycje w obcych obiektach),
2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
3. inne przedmioty kompletne i zdatne do użytku w momencie przejęcia do używania,
4. inwentarz żywy.
Zalicza się również stanowiące obcą własność środki trwałe używane przez jednostkę na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, jeżeli z innych przepisów wynika prawo dokonywania przez jednostkę korzystającą z tych środków odpisów amortyzacyjnych od nich o wartości początkowej przekraczającej 2.500 PLN i przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, przeznaczone na potrzeby własne jednostki lub do oddania przez nią w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze.
•  Świadczenie
Suma, którą ubezpieczyciel wypłaca z tytułu ubezpieczenia osobowego w razie nastąpienia określonego wypadku losowego.

T

•  Tabela opłat manipulacyjnych
Uchwalane przez Zarząd Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych zestawienie opłat manipulacyjnych oraz zasad udzielania zwolnień z opłat obowiązujących w funduszach inwestycyjnych.
•  Tablica Wymieralności
Ustalone metodą badań statystycznych prawdopodobieństwa zgonów osób w różnych grupach wieku.
•  Taryfa (stawka taryfowa)
Wysokość należnej za ubezpieczenie składki.
•  Taryfa Ubezpieczeniowa
Zbiór zasad i stawek ubezpieczeniowych regulujących sposób obliczania składki ubezpieczeniowej.
•  Termin wykupu
Termin, w którym wystawca bonu lub obligacji zobowiązał się do zwrotu udostępnionego kapitału.

U

•  Ubezpieczający
Osoba fizyczna lub prawna, która zawarła umowę z zakładem ubezpieczeń i obowiązana jest płacić składki.
•  Ubezpieczenie
Pojęcie wielokrotnie definiowane. Według Jana Łozowskiego jest to “urządzenie gospodarcze zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych, wywołanych u poszczególnych jednostek przez odznaczające się pewną prawidłowością zdarzenia losowe, w drodze rozłożenia ciężaru tego pokrycia na wiele jednostek, którym te same zdarzenia zagrażają (J. Łozowski, Wstęp do nauki o ubezpieczeniach, Warszawa 1948 r.) Ubezpieczenie bezskładkowe Jest to forma ubezpieczenia, która powstaje gdy klient nie chce lub nie może kontynuować płacenia składek. Wówczas wartość polisy traktowana jest jako składka jednorazowa.
•  Ubezpieczenie dodatkowe
Ubezpieczenia rozszerzające ubezpieczenia podstawowe, np. na wypadek śmierci w wyniku nieszczęśliwego wypadku, przejęcia obowiązku opłaty składek na wypadek niezdolności do pracy lub trwałego inwalidztwa spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem.
•  Ubezpieczenie na życie
Umowa, w której zakład ubezpieczeń zobowiązuje się wypłacić określone świadczenia w razie zajścia zdarzenia przewidzianego w umowie, a ubezpieczający zobowiązuje się opłacać składkę.
•  Ubezpieczenie na życie i dożycie
Przedmiotem tego ubezpieczenia jest życie oraz dożycie przez ubezpieczonego określonego w umowie wieku.
•  Ubezpieczenie na życie z funduszem inwestycyjnym
Przedmiotem tego ubezpieczenia jest życie ubezpieczonego oraz gromadzenie przez niego środków finansowych na rachunkach udziałów w funduszu.
•  Ubezpieczenie podstawowe
Produkt ubezpieczeniowy, do którego można dokupić ubezpieczenia dodatkowe.
•  Ubezpieczenie zaopatrzenia dzieci
Ubezpieczenia na życie rodzica lub dowolnej osoby, w których uposażonym jest dziecko.
•  Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
Fundusz, który wypłaca odszkodowania i świadczenia z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz obowiązkowego ubezpieczenia OC rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego, gdy szkoda wyrządzona została w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu, osoby kierującej lub rolnika, w przypadku nie ustalenia tożsamości sprawcy lub gdy posiadacz pojazdu lub rolnik nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia OC
•  Ubezpieczony
Osoba fizyczna wymieniona imiennie w polisie, na rzecz której zawarto umowę.
•  Ubezpieczyciel
Zakład ubezpieczeń, który w zamian za składkę przejął ryzyko wymienione w umowie ubezpieczenia.
•  Ubezpieczenie Majątkowe
Ubezpieczenie dotyczące mienia lub odpowiedzialności cywilnej.
•  Ubezpieczenie Osobowe
Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków oraz ubezpieczenie na życie.
•  Ubezpieczony
Podmiot, któremu mieniu albo życiu lub zdrowiu zagraża określone zdarzenie losowe. Jest podmiotem stosunku prawnego umowy ubezpieczenia, a nie koniecznie jej stroną. Z reguły ubezpieczający i ubezpieczony to jedna i ta sama osoba.
•  Ubezpieczyciel
Zakład ubezpieczeń występujący obok ubezpieczającego jako strona umowy ubezpieczenia.
•  Uderzenie Pioruna
Działanie elektryczności atmosferycznej na ubezpieczone mienie.
•  Umowa Ubezpieczenia
Według Art.805 kc “Przez UMOWĘ UBEZPIECZENIA zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie, w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę”. padek Statku Powietrznego – katastrofa, bądź przymusowe lądowanie załogowego statku powietrznego oraz upadek jego części lub ładunku.
•  Ubruttowienie płacy
Podwyższenie płac o 23% na początku 1999r. nie mające wpływu na płace netto (w nowym systemie kwota tej podwyżki przekazywana jest do ZUS).
•  Uczestnik funduszu inwestycyjnego
Osoba fizyczna, prawna oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, dla których został otwarty rejestr i które za wpłaty wniesione do funduszu nabyły i posiadają jednostki uczestnictwa.
•  Udziały jednostkowe w funduszu
Jednostki danego funduszu, wszystkie o równej wartości, służące do ustalenia proporcjonalnego udziału ubezpieczonego w danym funduszu.
•  Umowa ubezpieczenia
Umowa, zgodnie z którą ubezpieczający zobowiązuje się do opłacania składek, a w zamian za to zakład ubezpieczeń przejmuje określone w umowie ryzyko i zobowiązuje się do wypłacenia świadczenia w przypadku wystąpienia takiego zdarzenia.
•  Uposażony
Osoba lub instytucja wskazana przez ubezpieczonego jako uprawniona do otrzymania świadczenia w przypadku śmierci ubezpieczonego.
•  Ustawa o funduszach inwestycyjnych
Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 139, poz. 833, z późn. zmianami). Ustawa reguluje m.in. zasady tworzenia i funkcjonowania funduszy inwestycyjnych, ich rodzaje i obowiązki informacyjne.

W

•  Waloryzacja / Indeksacja
Podwyższenie składki lub sumy ubezpieczenia. Ma chronić ją przed inflacją. Waloryzacją objęte są składki emerytalne w I filarze.
•  Wartość Aktywów Netto
Ustalona w danym Dniu Wyceny wartość aktywów funduszu pomniejszona o wartość zobowiązań funduszu.
•  Wartość funduszu
Suma wartości wszystkich aktywów danego funduszu.
•  Wartość Jednostki Uczestnictwa
Wartość aktywów netto podzielona przez liczbę jednostek uczestnictwa w dniu wyceny.
•  Wartość rachunku udziałów
Wartość wszystkich udziałów jednostkowych zgromadzonych na rachunku udziałów.
•  Wartość udziału jednostkowego
Wartość danego funduszu podzielona przez liczbę wszystkich udziałów jednostkowych w tym funduszu, zgromadzonych w chwili wyceny.
•  Wartość wykupu
Cena po jakiej towarzystwo ubezpieczeniowe wykupuje ubezpieczenie od ubezpieczającego. Jest to także kwota jaką klient otrzymuje, gdy zrezygnuje z ubezpieczenia. Z wykupu można skorzystać zwykle nie wcześniej niż po dwóch, trzech latach ubezpieczenia.
•  Wandalizm
Rozmyślne zniszczenie lub uszkodzenie ubezpieczonego mienia przez osoby trzecie.
•  Wartości Pieniężne
Krajowe i zagraniczne znaki pieniężne, czeki, weksle i inne dokumenty zastępujące w obrocie gotówkę, z wyłączeniem kart płatniczych i kredytowych oraz złoto, srebro, platynę i pozostałe metale z grupy platynowców oraz wyroby z tych metali, a także kamienie szlachetne i perły.
•  Wartość Ewidencyjna BRUTTO
Wartość, która zgodnie z ustawą o rachunkowości, odpowiada wartości początkowej mienia.
•  Wartość Ewidencyjna NETTO Wartość mienia wynikająca z ewidencji księgowej, po potrąceniu odpisów amortyzacyjnych (umorzeniowych).
•  Wartość Odtworzeniowa (Nowa)
Jest to wartość odpowiadająca kosztom zakupu, odbudowy lub remontu:
1. budynku w tym samym miejscu, z uwzględnieniem dotychczasowych wymiarów konstrukcji i materiałów,

2. maszyn, urządzeń i wyposażenia tego samego rodzaju oraz parametrów technicznych.
•  Wartość Rynkowa
Wartość odpowiadająca cenie sprzedaży netto, tj. bez marży i prowizji.
•  Wartość Rzeczywista
Wartość odtworzeniowa (nowa), pomniejszona o faktyczne zużycie.
•  Wartość Ubezpieczeniowa
Wartość ubezpieczonego mienia lub innego interesu majątkowego.
•  Wniosek
Wniosek ubezpieczeniowy wraz z kompletem dokumentów.
•  Wprowadzenie Rzeczy Do Obrotu
Chwila, w której jej posiadanie trwale lub na określony czas zostało przeniesione na osobę trzecią.
•  Wybuch
Gwałtowna zmiana stanu równowagi układu z jednoczesnym wyzwoleniem się gazów, pyłów lub pary, wywołanym ich właściwością rozprzestrzeniania się; w odniesieniu do naczyń ciśnieniowych i innych tego rodzaju zbiorników, warunkiem uznania zdarzenia za wybuch jest, aby ściany tych naczyń i zbiorników uległy rozdarciu w takich rozmiarach, iż wskutek ujścia gazów, pyłów, pary lub cieczy nastąpiło nagłe wyrównanie ciśnień; wybuch jest to również implozja polegająca na uszkodzeniu zbiornika lub aparatu próżniowego ciśnieniem zewnętrznym.
•  Wyczynowe Uprawnienie Sportu
Uprawianie dyscyplin sportowych w ramach sekcji lub klubów sportowych, albo w celach zarobkowych, jak również uczestniczenie w wyprawach do miejsc charakteryzujących się ekstremalnymi warunkami klimatycznymi lub przyrodniczymi, albo w ekspedycjach.
•  Wypadek
Zdarzenie powodujące wystąpienie szkody na osobie lub mieniu w czasie trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela, przy czym, wszystkie szkody będące następstwem tego samego zdarzenia albo wynikające z tej samej przyczyny, niezależnie od liczby osób poszkodowanych, uważane są za jeden wypadek i przyjmuje się, że miały miejsce w chwili wystąpienia pierwszej szkody.
•  Wyposażenie Dodatkowe Pojazdu
W szczególności sprzęt audiofoniczny i audiowizualny oraz sprzęt łączności telefonicznej i radiotelefonicznej wraz z głośnikami i antenami, a także taksometry, bagażniki zewnętrzne, spojlery i nakładki, napisy i naklejki reklamowe, jeśli nie stanowią one seryjnego wyposażenia typowego dla danego modelu pojazdu.
•  Wzór Umowy
Formularz standardowej umowy ubezpieczenia, stosowany na zasadach zbliżonych do OWU.
•  Wiek emerytalny
Wiek, w którym ubezpieczony na życie i dożycie nabywa prawo do świadczenia z tytułu dożycia. Przyjmuje się, że wiek ten wynosi 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn, chyba, że ubezpieczony postanowi inaczej.
•  Wiek ubezpieczonego
Różnica lat między aktualnym rokiem kalendarzowym, a rokiem urodzenia ubezpieczonego.
•  Wiek wstępu
Jest to różnica lat pomiędzy aktualnym rokiem kalendarzowym, a rokiem urodzenia ubezpieczonego określona w chwili zawarcia ubezpieczenia.
•  WIRR
Warszawski Indeks Rynku Równoległego składający się ze wszystkich spółek notowanych na rynku równoległym na koniec poprzedniego kwartału.
•  Wniosek ubezpieczeniowy
Pisemna oferta zawarcia ubezpieczenia, złożona przez osobę fizyczną do zakładu ubezpieczeń.
•  Wpłata bezpośrednia
Wpłata pieniędzy Uczestnika na jego rejestr dokonywana bezpośrednio na rachunek nabyć funduszu inwestycyjnego. Wpłaty dokonywane przez Uczestnika funduszu, traktowane są jako jednoczesne złożenie zlecenia nabycia jednostek uczestnictwa w funduszu.
•  Wycena funduszu
Wartość funduszu ustalona na dany dzień.
•  Wykup ubezpieczenia
Sytuacja, w której towarzystwo ubezpieczeniowe zwraca ubezpieczającemu określoną w umowie kwotę (wartość wykupu). Kwota ta jest zwracana w przypadku rezygnacji z ubezpieczenia przed terminem zakończenia umowy. Wykup ubezpieczenia przysługuje zwykle po 2 – 3 latach od początku umowy w zależności od rodzaju ubezpieczenia.
•  Wyłączenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń
Ryzyka, za jakie nie bierze odpowiedzialności zakład ubezpieczeń, wymienione w OWU oraz w umowie.
•  Wypłata transferowa
Przekazanie środków między funduszami w następstwie podjęcia decyzji o zmianie funduszu. Wypłaty transferowe odbywają się cztery razy w roku na koniec lutego, maja, sierpnia i listopada.

X

brak pojęć

Y

brak pojęć

Z
•  Zachowek
Kwota ubezpieczenia, którą cedent pokrywa w 100%.
•  Zamek Wielozatrzaskowy
Zamek, do którego klucz posiada w łopatce więcej niż jedno żłobienie prostopadłe do trzonu.
•  Zapadanie Się Ziemi
Obniżenie poziomu terenu z powodu zawalenia się naturalnych, pustych przestrzeni w gruncie, z wyjątkiem szkód związanych z ruchem zakładu górniczego.
•  Zasada Pierwszego Ryzyka
Pozwala ubezpieczającemu ubezpieczyć mienie, ustalając sumę ubezpieczenia w oparciu o przewidywaną wysokość szkody, niezależnie od całkowitej wartości mienia, bez zagrożenia zasadą proporcji.
•  Zasada Proporcji
Odszkodowanie naliczane/wypłacane jest proporcjonalnie do wartości mienia w dniu wypłaty. Ma ona zastosowanie wówczas, kiedy suma ubezpieczenia mienia jest niższa od jego całkowitej wartości w dniu szkody.
•  Zdarzenie Losowe
Przypadkowe i niezależne od woli ludzkiej zdarzenie powodujące określone skutki. Cechą zdarzeń losowych jest ich przypadkowość i niezależność od woli człowieka, możliwość ich wystąpienia, powtarzalność i przewidywalność, równomierność w czasie i przestrzeni. Najczęściej ubezpieczenie dotyczy tych zdarzeń losowych, których nastąpienie nie jest pewne, ale możliwe. Wyjątkiem jest śmierć, której nastąpienie jest pewne, ale nieznana jest chwila tego zdarzenia.
•  Zakład ubezpieczeń
Zakład świadczący usługi ubezpieczeniowe działający w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.
•  Zakres ubezpieczenia
Np. trwałe inwalidztwo spowodowane nieszczęśliwym wypadkiem, dożycie końca okresu ubezpieczenia, śmierć w okresie trwania ubezpieczenia.
•  Zamiana jednostek uczestnictwa
Przenoszenie zainwestowanych w funduszu inwestycyjnym pieniędzy do innego funduszu zarządzanego przez to samo towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Zamiana polega na odkupieniu przez fundusz wskazanej liczby jednostek i jednoczesnym nabyciu za tę samą kwotę jednostek uczestnictwa w innym funduszu.
•  Zarządzający funduszem
Specjaliści zatrudnieni przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych w celu zarządzania pieniędzmi zgodnie z celami inwestycyjnymi funduszy.
•  Zawieszenie opłaty składek
Okres zawieszenie płacenia składek w przypadku ubezpieczenia Mocna Przyszłość nie może być dłuższy niż 24 miesiące, a w ubezpieczeniach kapitałowych 6 miesięcy.
•  Zdematerializowana postać papierów wartościowych
Papiery wartościowe złożone są w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych (KDPW), a w obrocie posiadają postać zapisu elektronicznego.
•  Zlecenie
Dyspozycja, składana za pośrednictwem Dystrybutora. Podstawowe rodzaje zleceń to: 1) zlecenie nabycia, 2) zlecenie odkupienia, 3) zlecenie konwersji, 4) zlecenie ustanowienia /odwołania blokady, 5) zlecenie ustanowienia /odwołania pełnomocnictwa”.
•  Zysk członka OFE
Przyrost wartości jednostki rozrachunkowej.